Zaterdag 17 augustus 2008

Plaatpaal

Niet een erg charmante naam, vooral niet zoals hij in mijn taakbalk staat: Plaatpaal Player, maar het allitereert en assoneert als geen ander en dat past ritmisch goed bij de nieuwe internet-luisterservice van Radio 4. Juist: Plaatpaal. Echt een aanrader.
Op elk moment van de week keuze uit 9 klassieke cd’s die in zijn geheel, in heel goede kwaliteit en onbeperkt te beluisteren zijn – mits je het playervenster onbeperkt openhoudt op je computer, want de cd’s worden dagelijks of tweedagelijks één voor één afgelost door nieuwe. De cd-keuze in Plaatpaal is niet alledaags, onbekende(re) componisten en uitvoerders komen regelmatig aan bod. Zo ontdek je nog eens wat en dat is heerlijk.

Twee voorbeelden van cellocd’s die onlangs de revue gepasseerd hebben en mij lang gefascineerd hielden: de interessante, moderne celloconcerten van Dutilleux en Caplet, uitgevoerd door Marc Coppey op cello (Aeon AECD 0861), en de cellosonates van Von Zemlinsky, met Othmar Müller (Naxos, ASIN B0015DM3BU).

Plaatpaal nodigt uit tot plaathaal. Ik ben alvast aan het sparen.

Zaterdag 12 april 2008

Eigenzinnig onbekend

Het Eerste Celloconcert van Henri Vieux- temps is er niet eentje van het bekendheids- niveau van die van Dvořák of Tsjaikovski. Vieuxtemps lijkt het daar echter niet mee eens te zijn. Er is geen celloconcert wat zo zijn best doet de cello te introduceren als het zijne: "komt luisteren", "let op dit wordt belangrijk", "legt alles neer en spitst de oren!".

Het orkest stormt aan en daar komt de cello... en meteen zakt het in. Me- teen neemt de cello de teugels over van de componist en doet het op zijn eigen manier, met zijn eigen grapjes en grollen, en het orkest gaat wel mee, maar afwachtend. Af en toe vindt de cello iets van dat bravoure dat het orkest wel smaakt en je hoort ze er gretig op ingaan, maar zodra de cello zijn eigen gang gaat, halen ze weer de schouders op. En evenzo doet Vieuxtemps. De cello is de baas.
Marie Hallynck speelt hier samen met het Orchestre Symphonique de l'Opéra National de Belgique, en haar zoete melodie is klein plooiend en dartelend rond het thema, heel interessant en duidelijk de meester over het orkest, ook als haar volume zacht is en draalt.

Als het derde deel begint, probeert Vieuxtemps het nog één keer. Hij laat het orkest openen alsof er driftig een blad van een blocnote gescheurd wordt: "vergeet het vorige deel, jongens, dit is wat ik bedoel, luister!". En hier krijgt hij de cello in de maat, hier lukt het hem belangrijk en bekend te worden, maar eigenlijk is het al te laat. De cello van Vieuxtemps blijft liever in kleinere kring bekend en bemind.

Gaudisc | 2001 | Theodor Guschlbauer | ASIN B00005B82R

Donderdag 19 december 2007

Nieuwe druk van Streken

De muzikale celloroman Streken van Natalie Koch is tegenwoordig in een goedkopere (vierde) druk verkrijgbaar. Een prachtboek dat je meesleept in de wereld van cellisten, van cello's en van het omgaan met talent, het om- gaan met tekortkomingen. Nu al pronkend in jouw boekenkast voor slechts 12 euro 50!

Voor meer over dit boek, zie mijn stukje bij Boekrecensies.

Vrijdag 7 december 2007

Onze Ontmoeting

Als kind luisterde ik naar de klassieke muziek van mijn ouders. Ik jatte de Mozart-cassettes van mijn vader en het was vooral viool en piano dat ik mooi vond. Later, toen ik op kamers ging en nog weinig eigen cd's had, vulde ik mijn collectie met (wederom) van mijn ouders gejatte exemplaren.
En op een avond zat ik middenin mijn woonkamer omhoog te turen naar mijn puntdakje. Het was helemaal donker, alleen wat oranje straatver- lichting door de vensters en maanlicht door de dakramen. Het was volle maan. Een cd draaide, maar verder was het volkomen stil in de flat en op straat.
Aangenaam Barok heette de cd en ineens, na een aanstekelijk dansbaar concerto grosso, pingelde daar een rustige pianobegeleiding, die alle aan- dacht naar zich toetrok. En toen zette de cello in. Zo frêle. Het zwelde aan, was duidelijk ook zelfverzekerd en af en toe zelfs heerszuchtig, maar het bleef frêle, alles wat hij vertelde. De piano verdween en voor mij was er alleen nog maar de cello.

Het was Ave Maria van Charles Gounod, en de verleider op de cello was Mischa Maisky. Op dat moment wisselde ik de harp van mijn personage in voor een cello, en er volgden vele jaren waarin ik het instrument in al zijn sterktes en zwaktes leerde kennen, via films, boeken, documentaires, en bovenal zijn muziek. Ook Ave Maria kwam vaker voorbij, in verschillende versies, door verschillende uitvoerders. Maar de Ave Maria van Mischa Maisky is altijd mijn nummer één gebleven.

Donderdag 22 november 2007

Cello Mijn

Zie hem daar staan, de charmeur. Zoetjes in de hoek.
Glimmen en lonken en glanzen om mijn aandacht te trekken, heel de dag door. Zachtjes knarsetanden als het te koud is, ontstemd raken als ik lang van huis ben. Intens brommen als ik hem oppak en luid zingen en galmen als ik strijk...
Mijn eigenste cello, allergrootste cadeau op mijn afstuderen, ontpopt zich als een huisgenootje dat geen rust kent vóór hij in alle toonaarden heeft laten weten dat hij bestaat!

Dinsdag 24 juli 2007

Beatbox Cello

Eén van de leuke dingen aan een cello is dat zijn klanken bij allerlei muziek- stromingen passen. Klassiek, natuurlijk, maar ook pop, rock (denk aan Apocalyptica) en zelfs jazz en elektronische muziek (sonologie). Neem bijvoorbeeld een orgel, dat hoor ik niet vaak anders dan in een klassieke context. Of mijn eigen erhu, zijn repertoire blijft Chinees klassiek. Nu zijn er wel enkele uitzonderingen: Nelly Furtado gebruikte het orgel in een pop- liedje, en Regina Spektor deed hetzelfde met de erhu. Maar neem de cello: dat is een ander liedje!

Dit plukte ik vandaag uit de collectie van Youtube. Cello op de "beatbox" manier; al is het beatboxeffect - ritmes maken met de mond - dan vooral voor rekening van de dwarsfluit. Lekker hip, Justin Timberlake-achtig. Cellist Eric Stevenson en fluitist Greg Pattillo aan de gang op een metro- station.

Is het niet aanstekelijk?

Vrijdag 13 juli 2007

Opening van de Proms

Het Proms-seizoen op de BBC werd vanavond geopend met Elgars Cello- concert, uitgevoerd door Paul Watkins. Een gelegenheid om even lekker voor te gaan zitten, met de koptelefoon in de tv geplugd.

Elgars celloconcert is één van mijn favorieten, met name door de krachtige, norse start van de cello. En omdat het zo emotievol een wanhopig, ver- drietig tijdsgevoel laat horen: het is gecomponeerd na WO I. De uitvoering die ik het mooist vind, van Heinrich Schiff in muziekcentrum Vredenburg, geeft het idee alsof de cello alleen staat in de woeligheid, de cellist is verdwenen.
Paul Watkins evenaarde dat gevoel. Voor dit concert kreeg hij een bijzon- der en flexibel instrument in bruikleen, en hij liet het echt spreken. Het was een heldere, duidelijke en warme interpretatie. Geen afgeraffelde passages, maar aandacht voor alles. Boeiend om naar te luisteren.
Enkel minpuntje was dat ik het af en toe zo helder en warm vond, dat ik er haast vrolijk van werd. En dat kan natuurlijk eigenlijk niet bij een stuk dat “een innige kijk weergeeft op de dood en de sterfelijkheid van de mens” (Wiki)…

Voorlopig is er op Youtube nog een stukje van deze Proms-uitvoering te beluisteren!